ΟΧΕ Εμβληματικών Διαδρομών Κρήτης

Ολοκληρωμένη Xωρική Eπένδυση (ΟΧΕ) Εμβληματικών Διαδρομών Κρήτης / Περιβάλλον και Πολιτισμός

Η ΟΧΕ Εμβληματικών Διαδρομών Περιβάλλοντος και Πολιτισμού της Κρήτης, επιδιώκει να δημιουργήσει συνθήκες και προϋποθέσεις συνέργειας και βιώσιμης ανάπτυξης μεταξύ των περιοχών UNESCO της Κρήτης, στη βάση υπαρκτών αναγκών, δυνατοτήτων και προοπτικών καθώς και κοινών και διαχρονικών αξιών και κυρίως, στο πλαίσιο μιας περιφερειακής στρατηγικής με τοπικές – χωρικές εξειδικεύσεις και τοποκεντρική προσέγγιση. Έχει προϋπολογισμό 25.000.000€ με πόρους από το Πρόγραμμα «Κρήτη» 2021-2027, ενώ παράλληλα προβλέπει έργα προϋπολογισμού ύψους 35.000.000€ από άλλες πηγές χρηματοδότησης.

Στο επίκεντρο της στρατηγικής τίθεται η βελτίωση της ελκυστικότητας των περιοχών με τρόπο ώστε να αντιμετωπισθεί η πληθυσμιακή και δημογραφική συρρίκνωση και κυρίως η προσέλκυση νέων κατοίκων αλλά και επισκεπτών και παράλληλα, η εξασφάλιση της βιωσιμότητας και λειτουργικότητας τόσο των υλικών και άυλων υποδομών, όσο και της τοπικής παραγωγής και επιχειρηματικότητας. Η στρατηγική της ΟΧΕ, συνδέει άρρηκτα την έννοια και αξία της UNESCO με την εικόνα της Κρήτης, την τουριστική εμπειρία, την έξυπνη εξειδίκευση, την βιώσιμη ανάπτυξη, τον υπεύθυνο τουρισμό και ακόμη την σημασία του περιβάλλοντος, του πολιτισμού, των επιστημών, της εκπαίδευσης, της επικοινωνίας και της πληροφόρησης και την σχέση τόσο με τον άνθρωπο όσο και τον επισκέπτη.

Περιοχή Παρέμβασης της ΟΧΕ αποτελούν οι Δημοτικές Κοινότητες που περικλείονται στα διοικητικά όρια των ενταγμένων περιοχών στον Κατάλογο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO (Γεωπάρκα Ψηλορείτη και Σητείας και Περιοχές «Ανθρωπος και Βιόσφαιρα» Αστερουσίων και Λευκών Ορέων) και οι Δημοτικές Κοινότητες που περικλείονται στα διοικητικά όρια των έξι (6) Μινωικών Ανακτορικών Κέντρων της Κρήτης που είναι υποψήφια προς ένταξη στον Κατάλογο της UNESCO.

Οι στρατηγικοί στόχοι της ΟΧΕ αφορούν την:

1. Ανάσχεση της εσωτερικής μετανάστευσης.
2. Δημιουργία θέσεων απασχόλησης.
3. Προστασία της αυθεντικότητας των περιοχών.
4. Υποστήριξη και προώθηση εναλλακτικών μορφών τουρισμού.
5. Ανάπτυξη του ανθρώπινου δυναμικού.

Σημαντικό ρόλο στον επιτυχή σχεδιασμό, την υλοποίηση και τη βιωσιμότητα της ΟΧΕ κατέχει το σύστημα διακυβέρνησης της στρατηγικής το οποίο είναι πολυεπίπεδο και θα απαιτήσει καινοτόμες διοικητικές προσεγγίσεις και διαδικασίες.

Αποτύπωση-Αιτιολόγηση των Στρατηγικών Στόχων

Οι στρατηγικοί στόχοι του σχεδιασμού προκύπτουν από τις σημερινές συνθήκες της περιοχής παρέμβασης και οι οποίοι επί της ουσίας αφορούν στην αναγκαιότητα για:

1. Το κοινό branding των περιοχών UNESCO να προβλέψει και τη σειριακή εγγραφή των μινωικών ανακτορικών κέντρων και της άυλης πολιτιστικής κληρονομίας ώστε να συνιστούν μία ενιαία και αδιαίρετη εικόνα για το brand UNESCO στην Κρήτη.
2. Πληροφόρηση και ενημέρωση των κατοίκων και επισκεπτών για τη σημασία των τόπων που κατοικούν και επισκέπτονται με την καθιέρωση τόσο ενεργειών εκπαίδευσης – ευαισθητοποίησης όσο και σταθερών σημείων που θα λειτουργούν ως σημεία πληροφόρησης για τις περιοχές UNESCΟ, τα λεγόμενα ΣΗΜΕΙΑ UNESCΟ.
3. Προστασία μινωικών ανακτορικών κέντρων από τις όλο και εντεινόμενες -από την κλιματική αλλαγή- επιπτώσεις φυσικών καταστροφών που συχνά προσβάλλουν σπουδαίους αρχαιολογικούς χώρους και μνημεία.
4. Ελκυστικότητα – προσβασιμότητα τόσο των περιοχών UNESCO όσο και των μινωικών ανακτορικών κέντρων, τα οποία επισκέπτονται πλήθος τουριστών κάθε χρόνο και δεν έχουν μέχρι σήμερα αναδειχθεί με τρόπο αντάξιο της σημασίας τους σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
5. Δημιουργία – αναβάθμιση τουριστικών υποδομών στις περιοχές UNESCO, ώστε να γίνουν περισσότερο ελκυστικές για βιώσιμο/εναλλακτικό τουρισμό με στόχο την αναζωογόνηση των ορεινών και ημιορεινών περιοχών και την μη εγκατάλειψή τους.
6. Πεζοπορικές διαδρομές – μονοπάτια περιοχών UNESCO με σκοπό οι επισκέπτες να γνωρίσουν την αυθεντικότητα του τόπου, μέσα από τη φύση, τον πολιτισμό και τους ανθρώπους της Κρήτης.
7. Τόνωση – διευκόλυνση της τοπικής οικονομίας και επιχειρηματικότητας με σκοπό την ανάσχεση της δημογραφικής συρρίκνωσης και την μεταστροφή της εγκατάλειψης που ήδη παρουσιάζει η περιοχή παρέμβασης, τη στιγμή που τόσο η γεωλογική-φυσική όσο και η πολιτιστική της αξία λαμβάνει συνεχώς διαπιστευτήρια σπουδαιότητας και μοναδικότητας.

Αξίζει να σημειωθεί ότι η βασική κατεύθυνση της στρατηγικής, βασίζεται στην οριζόντια προσέγγιση των έργων και των δράσεων καθώς και στην καθιέρωση μιας ενιαίας αντίληψης – συναντίληψης που οφείλουν να αποκτήσουν όσοι δραστηριοποιούνται στην περιοχή παρέμβασης, με σκοπό την ελκυστικότητα, την κατοικησιμότητα και τη βιωσιμότητά της, όπου πέραν της αναγνωρισμένης αξίας, οφείλει και πρέπει να συνεχίσει να κατοικείται και να προοδεύει.

Επιδιώξεις της στρατηγικής:

• Διαμορφώνεται με βάση ένα κοινό και συνεκτικό στοιχείο, την UNESCO, που λειτουργεί και ως μέσο συνοχής και δικτύωσης.
• Λαμβάνει υπόψη την αποκτηθείσα γνώση από το σχεδιασμό και την υλοποίηση της ΟΧΕ UNESCO της προγραμματικής περιόδου 2014-2020.
• Οργανώνεται γύρω από πόλους και σημεία που ως τοπικά σύνολα υποστηρίζουν τουριστικές και άλλες εμπειρίες.
• Επιδιώκει τη “συνομιλία‘’ και τη διαλειτουργικότητα μνημείων και χωρικών δεδομένων με τα οποία οι διαδρομές συνδέονται και συνεργάζονται.
• Υπολογίζει τον σχεδιασμό των φορέων που παίζουν καθοριστικό ρόλο στην απόκτηση και διατήρηση του labelling “UNESCO AREAS”.

Κρίσιμα ζητήματα στρατηγικής αποτελούν:

• Η προτεραιότητα σε έργα και δράσεις που δημιουργούν προστιθέμενη αξία, προσδίδουν υπεραξία, συγκρατούν και προσελκύουν μόνιμο πληθυσμό.
• Η ανάγκη, τα έργα και οι δράσεις, να επηρεάζουν και να κινητοποιούν την επιχειρηματική κοινότητα και να αφήνουν αποτύπωμα στην τοπική κοινωνία.
• Η προσέγγιση και η διαδικασία σχεδιασμού να υπηρετεί τόσο τις ανάγκες, όσο και την αξία, τη σημασία και τη δυναμική των μνημείων και των περιοχών UNESCO.
• Η έμφαση στην αναγκαιότητα – ωριμότητα έργων, στην ετοιμότητα των δικαιούχων και στη βιωσιμότητα των παρεμβάσεων.
• Η αποτελεσματική διαχείριση και παρακολούθηση με όρους, κριτήρια, κανόνες και δείκτες αποτελέσματος.

Κύρια ζητούμενα της στρατηγικής αποτελούν:

• Η αναζωογόνηση της ενδοχώρας με έμφαση στη δημογραφική εικόνα.
• Η ενδυνάμωση του ανθρώπινου δυναμικού και η ανάπτυξη ευκαιριών απασχόλησης ιδιαίτερα σε τομείς της περιφερειακής στρατηγικής έξυπνης εξειδίκευσης.
• Η βελτίωση της ποιότητας ζωής και η κοινωνική συνοχή.
• Η προστασία και διατήρηση της βιοποικιλότητας & γεωποικιλότητας και εν γένει του φυσικού περιβάλλοντος.
• Η ανάδειξη και προβολή των μινωικών ανακτορικών κέντρων και η αναβάθμιση της τουριστικής εμπειρίας.
• Ο σχεδιασμός σε βάθος και προοπτική 10ετίας+ να έχει ολιστικό χαρακτήρα και βιώσιμο προσανατολισμό.
• Οι διαδρομές …«να αφήνουν και να δημιουργούν εκ νέου ευδιάκριτα ίχνη»…
• Οι περιοχές και τα μνημεία να αναδεικνύουν τα εμβληματικά τους σημεία.
• Τα έργα και οι δράσεις να έχουν ρόλο επιταχυντή και πολλαπλασιαστή.
• Το αντίκτυπο στην τοπική κοινωνία και οικονομία να είναι εμφανές και μετρήσιμο.

Επομένως, το όραμα της ΟΧΕ αποδίδεται με τη φράση: η Κρήτη της φύσης, του ανθρώπου και του πολιτισμού, με την σφραγίδα της UNESCO.

Άξονες Στρατηγικής ορίζονται οι εξής:

1. Ανάδειξη του πολιτιστικού περιβάλλοντος.
2. Ενίσχυση της προσβασιμότητας στις περιοχές παρέμβασης της ΟΧΕ.
3. Στήριξη της επιχειρηματικότητας και των εναλλακτικών μορφών τουρισμού.
4. Εμψύχωση – Ευαισθητοποίηση – Επιμόρφωση τοπικού πληθυσμού.
5. Προβολή των εμβληματικών διαδρομών.
6. Αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής / Διαχείριση των φυσικών καταστροφών.

H Ολοκληρωμένη Χωρική Επένδυση Εμβληματικών Διαδρομών Κρήτης / Περιβάλλον και Πολιτισμός διοικείται σε επιτελικό επίπεδο από τον Περιφερειάρχη και το Περιφερειακό Συμβούλιο. Σε εκτελεστικό επίπεδο από τη Γενική Δ/νση Αναπτυξιακού Προγραμματισμού (ΓΔΙΑΠ) της Περιφέρειας Κρήτης που έχει ορισθεί ως Χωρικός Φορέας, με την επικουρία της ορισθείσας Χωρικής Ομάδας.

Συντονίστρια της Στρατηγικής ΟΧΕ είναι η κ. Δασκαλάκη Χρυσή, Προϊσταμένη Γενικής Διεύθυνσης Αναπτυξιακού Προγραμματισμού Περιφέρειας Κρήτης.

Επικοινωνία:

• Χρυσή Δασκαλάκη, Γεν. Δ/ντρια Αναπτυξιακού Προγραμματισμού Περιφέρειας Κρήτης: τηλ. 2813410143, email hdaskalaki@crete.gov.gr
• Ευάγγελος Χαριτόπουλος, Σύμβουλος Τεχνικής Υποστήριξης Γενικής Δ/νσης Αναπτυξιακού Προγραμματισμού Περιφέρειας Κρήτης για την ΟΧΕ Εμβληματικών Διαδρομών Κρήτης: τηλ. 2813410142, email xaritopoulos@creteregion.gr

Στρατηγική ΟΧΕ

Απόφαση έγκρισης

Συνημμένη Στρατηγική

Χωρική Ομάδα Διακυβέρνησης

Απόφαση Συγκρότησης

1η Τροποποίηση Απόφασης Συγκρότησης